بیوگرافی جمشید منطقی سازنده سازهای منطقی

بیوگرافی جمشید منطقی سازنده سازهای منطقی

درباره جمشید منطقی :

وی از هنرمندانی است که افزون پر آهنگسازی، نوازندگی و آموزش دادن به هنرجویان، یک یادگار مهم در موسیقی همدان به جا گذاشته است.

او ساختن ساز را با استانداردهای بالا در این شهر پیگیری کرده و در این حوزه یکی از کارآفرینان به شمار می رود.

بیش از ۱۰ نفر به صورت مستقیم و غیر مستقیم در کارگاه او مشغول کارند. او از جعبه سازی برای ساز تا ابزار و مواد سنتور را در همدان تولید می کند و با افتخار ملوداکس نمایندگی فروش و خدمات استاد منطقی دارد و سعی داریم بهترین خدمات را به بهترین شکل به هنرجویان و نوازنده ها ارائه کنیم.

جمشید منطقی سال ۱۳۴۱ در خیابان رکنی همدان متولد شده و از نوجوانی به موسیقی روی آورده است.

شروع تحصیلات :

مقطع دبستان را در مدرسه عارف که در چهارراه سعیدید قرار داشت و راهنمایی را مدرسه عطار نیشابوری که در ابتدا قسمتی از دبیرستان پهلوی بود و بعدها ساختمان مجزایی در شکریه برای آن ساخته شد، بودند.

بعدها به مدرسه کشاورز رفتند و دبیرستان را نیز در مدرسه ابن سینا بودم که مدیر آن هادی شیخ بود.

با پایان دبیرستان در مقطع فوق دیپلم رشته صنایع چوب هنرستان عالی کرج قبول شدند که مصادف شد با جریان انقلاب فرهنگی و تعطیل شد اما بعدها ادامه دادند و مدرک فوق دیپلم را گرفتند.

شروع یادگیری موسیقی از قول جمشید منطقی :

تقریبا ۱۹ سالم بود یعنی حدود سال ۱۳۶۰. از دوستان شنیدم که استادی به اسم آقای محمد اعلایی در همدان سنتور کار می کند و من که خیلی علاقه داشتم نزد ایشان رفتم.

تا آن زمان ساز سنتور را حتی از نزدیک ندیده بودم خودش هم سنتور می ساخت و یک سنتور معمولی از ایشان خریدم و شروع کردم و ۳ تا ۴ سال نزد ایشان آموختم، استاد اعلایی غنیمتی برای همدان بودند و من خودم را مدیون ایشان می داند.

به موسیقی فولکلور و به سبک نوازندگی پشنگ کامکار علاقه مند بودم و با ایشان ارتباط برقرار کردم و من را پذیرفتند. حدود ۲ سال در سال های ۶۸ تا ۷۰ نزد ایشان در تهران کار کردم، هر ماه یک جلسه می رفتم و خیلی خوب بود. ردیف های آوازی و قطعات سنتی کردی را از ایشان فراگرفتم. بعد ایشان من را به استاد کامبیز روشن روان معرفی کردند و من مدتی به کلاس سلفژ ایشان رفتم اما چون داشتند مهاجرت می کردند کلاس سلفژ با ایشان ناتمام ماند.

شروع یادگیری قانون :

پس از آنکه خانم سیمین آقارضی هنرجو نمیگرفتند ، نزد خانم سعیدی دو سال مقدمات تکنیک قانون نوازی را یاد گرفتند و پس از ۳۰ سال تجربه نواختن سنتور ،از آموخته های سنتور استفاده کردند و توانستند روی قانون پیاده سازی کنند و پس از چندین سال به تدریس قانون پرداختند.

تفاوت سنتور و قانون :

قانون از نظر احساسی خیلی به نوازنده نزدیک می باشد ، زیرا با انگشت های سبابه نواخته می شود مثل سه تار که به گفته استاد صبا با گوشت، خون و رگ و پی انسان ارتباط دارد.

نوازنده خیلی راحت می تواند حس خود را روی قانون انتقال دهد. از طرفی یک صدای خاص دارد زیرا خرکی که روی ساز تعبیه می شود روی پوست قرار می گیرد. این ساز صدای خیلی مطلوبی دارد و یک ساز بین المللی است زیرا در خیلی از کشورها مثل کشورهای عربی و ترک نواخته می شود.

قانون ساز ترکی هست یا ایرانی‌ :

خاستگاه ان ایران است؛ در ایران فکر می کنند یک ساز عرب با ترک است اما کاملا در اشتباه هستند.

مبتکر این ساز ابونصر فارابی بوده است. موسیقی ما از دوران ساسانیان رشد چندانی نداشته و ما باید آن را جبران کنیم.

در مورد سازهایی مثل قانون و بربط یا حتی تار کشورهای دیگر می خواهند رویشان نظر دهند.

ساز قانون کاملا ایرانی است و جزو کامل ترین ساز هاست با قانون که ۴ اکتاو صدا دارد به راحتی می توانید با کلیدهای آن در حین نوازندگی تغییر گام دهید و این یک حسن بزرگ برای این ساز است.

تکنیک قانون منطقی به سمت چه کشوری میرود :

تکنیک خاص خودشان را روی کشوهای قانون کشویی انجام داده اند و از کلیدهای شش پر استفاده کرده اند که خیلی عالی کوک می گیرند و نمیشکنند اما مقداری سنگین می شود که این ایراد با گذاشتن ساز روی میز قابل حل است. روی صدای این ساز نیز کار کرده اند.

عده ای این ساز را از ترکیه تهیه می کنند اما سازهایی که من ساخته ام حتی به نظر نوازندههای بزرگی مثل پریچهر خواجه مطلوب تر و قیمت آن نیز مناسب تر است

برخی از کنسرت های اقای منطقی :

سال ۷۰ با نوین خوش نوا ، حسین زندی دکتر مهرداد خادمی ، ساسان سلاسلی نوازنده تنبک و دف ، نوید خادمی و سعید جلالیان در سینما قدس همدان با مشکلات فراوانی برگزار شد که این برنامه را به نفع بیماران کلیوی اجرا کردند که بسیار زیاد از آن استقبال شد  و دو شب دیگر تمدید گردید.

این کنسرت جرقه ای برای برگزاری کنسرت های دیگر توسط سایر هنرمندان همدان شد. سال ۷۱ یک کنسرت دیگر داشتند که به نفع هیچ نهادی نبود سپس در سال ۷۴ دوباره به نفع بیماران کلیوی در تالار معلم کنسرت داشتند که مورد استقبال واقع شد و خارج از همدان نیز کنسرت داشته اند.
آخرین برنامه ای که در همدان اجرا کردند بزرگداشت استاد مشکاتیان بود که در آبان ماه ۸۸ به مناسبت چهلم ایشان برگزار شد.

در این برنامه از بهداد بابایی که خواهرزاده مشکاتیان و توازنده خوب سه تار است و کوروش بابایی که جزو گروه استاد مشکاتیان بود برای تکنواری دعوت کردند.

آخرین برنامه ام در خارج از همدان نیز کنسرتی بود که در پاریس اجرا کردند، مدیر آن برنامه نوین خوش نو بود که تجربه بسیار خوبی برایشان بوده است. ( بیوگرافی جمشید منطقی – سازنده سازهای منطقی )

جمشید منطقی از اساتید قانون میگویند :

به نظر من یکی از بهترین نوازنده های این ساز سیمین آقارضی است که ما باید سبک او را ترویج کنیم. اگر ایشان نبود این ساز به فراموشی سپرده می شد و این جای بحث دارد، زیرا استاد سیمین را در کشور خوب نشناختند در حالی که به نظر من او در حد استاد پایور و حتی استاد صباست. قطعات او را، شاگردش پریچهر خواجه گردآوری کرده، به نت در آورده و در دو کتاب به نامهای گلنوش و ترانه منتشر کرده است.  جای بسی خوشحالی است که من نیز کتاب او را تدریس کرده و بیشتر هم سبک نوازندگی او را کار می کنم.

سنتور ها از لحاظ شیوه نواختن ساخت متفاوتی دارند :

از نظر تکنیکی و سبک نوازندگی نوازنده های مختلفی داریم، در هر سبک از یک نوع صدا استفاده می شود پس ، وقتی سنتور می سازی، باید بدانی که می خواهی آن را به چه کسی بدهی. مثلا اگر بخواهیم برای شاگردهای استاد کیانی که با مضراب لخت می نوازند سنتور بسازم نوع پل گذاری، تراش صفحه و حتی جنس صفحه ای که شاگردان استاد پایور مینوازند کاملا متفاوت است.

قبلا چنین چیزی نبود. مثلا در دوره مرحوم حبیب سماعی، سنتور انواع مختلفی نداشت و فقط یک نوع بود. در آن دوره بیشتر با مضراب لخت می زدند و خیلی به این تفاوت ها توجه نمی کردند، مساله نمد دار شدن مضراب، بیشتر بعد از مرحوم سماعی بود و در زمان اسناد فرامرز پایور اتفاق افتاد.

استاد پایور در نوازندگی سنتور تحول ایجاد و واقعا به این هنر خدمت کرد.

چوب مناسب ساخت سنتور :

ساز های منطقی را از چوب های خاصی همانند گردو و جنگلی تهیه می کنیم اما بهترین صدا از چوب های کهنه گردو در می آید دلیلش هم این است که در چوب یک سری مواد آلی و صمغ هست که به راحتی از آن خارج نمی شود و برای خروج زمان می خواهد. یکسری مواد شیمیایی استفاده می کنند که به صورت مصنوعی چوب را کهنه کنند اما با کیفیت نیست.

اگر دیده باشید، درهای قدیمی کلونی بود که از چوب گردو تهیه می شد، از خیلی از ساختمان هایی که در این سال ها تخریب شد، در های قدیمی به دست آمد که ما از آنها استفاده کردیم و سازهای بسیار نفیسی ساختیم کهنه بودن چوب در ساخت سنتور بسیار مهم است.

سنتور باس چیست و تاریخچه آن از کجاست:

سنتور باس یک ساز ایرانی از خانواده سازهای زهی مضرابی ایرانی می‌باشد. این ساز بر گرفته از ساز سنتور است که شباهت‌های فراوان و در مقیاسی بزرگتر از سنتور ساخته می‌شود.

سنتور باس توسط دو مضراب چوبی که نسبت به مضراب‌های سنتور بزرگتر و سنگین‌تر هستند، نواخته می‌شود. این ساز بر اساس نوع موسیقی و فواصل مورد نظر کوک می‌شود.

سیم‌های این ساز با روکش فلزی و در ضخامت‌های مختلف هستند و از روی هر خرک دو یا سه سیم عبور می‌کند. این ساز هنوز در ارکسترهای ایرانی به صورت عمومی و مداوم استفاده نمی‌شود ولی پرویز مشکاتیان در گروه عارف در کنار ساز بم‌تار استفاده کرده است.

صدای سنتور باس یک اکتاو بم‌تر از صدای سنتور معمولی است و معمولاً اجرای بخش باس ارکستر را در گروه‌های موسیقی ایران بر عهده دارد. کیفیت صدا دهی سنتور باس هنوز در دست تجربه است. ( بیوگرافی جمشید منطقی – سازنده سازهای منطقی )

سنتور باس منطقی :

سنتور باس یک اکتاو بم تر از سنتور معمولی است پس ما باید برای ساخت آن ابعاد سنتور سل را دو برابر کنیم. من دیدم ابعاد آن زیاد شده و نوازندگی با آن سخت می شود و محفظه ساز به قدری بزرگ شده که این ساز خیلی زیاد می شود. پس حساب کردم که اگر ما قطر سیم را ضخیم و اندازه خرک را بلند کنیم، می توانیم از اندازه ساز کم کنیم که در این زمینه موفق شدم. مثلا ابعاد سنتور سل ۹۰ سانتی متر است که ما باید برای سنتور باس ۱۸۰ سانتی متر در نظر می گرفتیم اما با روش من می شود سنتور باسی با ابعاد ۱۳۰ تهیه کرد.

درباره نحوه ساخت و کیفیت کیف سامسونتی منطقی :

ساخت ابزار ساز جمشید منطقی آغازگر ساخت جعبه سنتور در همدان است. ساز به قابی برای محافظت نیاز دارد. طرح کیف های سامسونتی را در ایران من ریختم. هر

جای ایران که بروید، جعبه های سنتور که سامسونتی هستند به اسم جعبه های منطقی معروفند. جعبه های قدیمی کیفیت خوبی نداشت و  به فکر ساخت قاب سنتوری به شکل سامسونت افتادند.

اسکلت این جعبه ها از چوب است و از فوم هم در ساخت آنها استفاده شده است، مرحوم رضا همایی پدر محمد همایی که الان پیش وی کار می کند، اصرار داشت برای کمک به من در ساخت این جعبه ها بیاید. آمد و تکنیک را فراگرفت و با خانواده جعبه ها را با کیفیت عالی تولید می کرد.

بعدها جعبه های سازها

ی دیگر غیر از سنتور مثل تار، سه تار و قانون را هم تولید کردیم که بسیار مورد استقبال واقع شد وی در زمینه سایر ملزومات ساخت ساز مثل سیم و گوشی اظهار می کند: ساخت سیم تکنولوژی بزرگی می خواهد که ما در ایران نداریم.

این تکنولوژی در اصفهان است، اما کیفیت مطلوب را ندارد.

سیم خوبی که می توانیم استفاده کنیم پیرامیده است که از المان تهیه می شود. حتی سایر کشورها هم در این زمینه کیفیت مطلوب را ندارند. ما نیز نمی توانیم در این زمینه ادعایی داشته باشیم.

درباره کیفیت متعلقات ساز منطقی :

منطقی درباره ساخت ابزار دیگر می گوید‌ :

برای مثال، گوشی قانون را می دادیم بیرون خراطی می کردند و مشکلات زیادی ایجاد می شد در نتیجه روی آن کار کردیم، دستگاه ساختش را گرفتیم و خودمان آن را تولید کردیم.

در زمینه در آوردن گل های قانون و سنتور که الان با دستگاه لیزر انجام می شود نیز این دستگاه را تهیه می کنیم و خودمان آن را انجام می دهیم پرده گردان قانون را می دادیم با پرس انجام می دادند و اندازه ها دقیق نبود اما الان خودمان آن را انجام می دهیم.

در زمینه کار های تزیینی ساز نیز خودکفا شده ایم. در مورد سنتور هم بیشتر کارهای چوب بری اش، خرک و پیشتر مواردش را خودمان انجام می دهیم اما گوشه ، سیم و ساچمه های روی آن را از بیرون تهیه می کنیم

فرق پرده گردان های قانون در موسیقی ایرانی :

موسیقی ما یک موسیقی حسی است، مثلالا کرون مادرشور بالاکرونی که در سه گاه می زنیم باید مقداری فرق کند.

با پرده گردان کشویی به راحتی می توانیم این کار را کرد. اما با پرده گردان فلزی نمی توانیم آن را انجام دهیم، اما مشکلش این بود که سرعت در تغییر گام در قانون یا پرده گردان کشویی مثل قانون کلیدی نبود.

  پیام به واتس آپ

  اینستاگرام 

 تلگرام