سنتور
سنتور، ساز زهی-کوبه‌ای (نوعی دولسیمر چکشی) و سازی با اصالت موسیقی ایرانی است. فرهنگ دهخدا سنتور را اینگونه بازشناخته‌است: «از سازهای ایرانی به شکل ذوزنقه که دارای سیم‌های بسیاری است و با دو زخمه چوبی نواخته می‌شود. رایج‌ترین نوع سنتور (۹ خرکی) دارای ۷۲ سیم است که به دسته‌های ۴ تایی و در ۱۸ دسته تقسیم می‌شود.»
سنتور یکی از کهن‌ترین سازهای گستره ایران به‌شمار می‌رود؛ کهن‌ترین نشانه‌ای که از این ساز برجا مانده، از سنگ‌تراشی‌های آشور و بابلیان (۵۵۹پیش از میلاد) است. در این سنگ‌تراشی‌ها، صف تشریفاتی که به بزرگداشت آشور بانیپال بر پا شده، سازی که همانندی زیادی به سنتور دست‌ورزی دارد، در میان آن صف دیده می‌شود.
در دوره‌های بعد، سنتور در ایران رونق فراوانی یافت و به یکی از سازهای اصلی موسیقی ایرانی تبدیل شد. عبدالقادر مراغه‌ای، از موسیقی‌دانان بزرگ ایرانی در سده ۸ هجری قمری، در کتاب خود به نام «الرسالة الکبیر فی صناعة الالات الکبیرة» به معرفی سنتور پرداخته است.
در دوران قاجار، سنتور تغییراتی در شکل و ساختار خود پیدا کرد و به شکل امروزی خود درآمد. در این دوران، سنتور با دوازده خرک ساخته می‌شد و دارای سیم‌های بیشتری بود.
در دوران معاصر، سنتور جایگاه خود را به عنوان یکی از سازهای اصلی موسیقی ایرانی تثبیت کرد. نوازندگان برجسته‌ای مانند پرویز مشکاتیان، حسین علیزاده، و محمدرضا لطفی، سنتور را به عنوان یکی از سازهای مهم در موسیقی ایران معرفی کردند.
ساخت سنتور
سنتور از چوب درختان گردو، افرا، یا توت ساخته می‌شود. بدنه سنتور به شکل ذوزنقه است و دارای سه بخش اصلی شامل صفحه صوتی، دسته، و خرک است.
صفحه صوتی سنتور از چوب نازک و محکمی ساخته می‌شود که بر روی آن سیم‌ها کشیده می‌شوند. دسته سنتور از چوب سختی ساخته می‌شود که در آن سوراخ‌هایی برای قرار دادن خرک‌ها تعبیه شده است. خرک‌ها قطعات کوچکی از چوب هستند که سیم‌ها را در فاصله‌های مشخصی روی صفحه صوتی نگه می‌دارند.
نوازندگی سنتور
سنتور با دو مضراب چوبی نواخته می‌شود. نوازنده سنتور با نشستن بر روی صندلی، سنتور را روی پاهای خود قرار می‌دهد و با استفاده از مضراب‌ها به سیم‌ها ضربه می‌زند.
انواع سنتور
سنتور در انواع مختلفی ساخته می‌شود که از نظر تعداد سیم‌ها، شکل بدنه، و جنس چوب با یکدیگر تفاوت دارند. رایج‌ترین نوع سنتور، سنتور ۹ خرکی است که دارای ۷۲ سیم است.
سنتور در موسیقی ایرانی
سنتور یکی از سازهای اصلی موسیقی ایرانی است و در انواع مختلف موسیقی از جمله موسیقی سنتی، موسیقی کلاسیک، و موسیقی پاپ مورد استفاده قرار می‌گیرد. سنتور در اجرای آواز، تک‌نوازی، و موسیقی گروهی کاربرد دارد.